گفتگو با کمیل سهیلی، فیلم ساز مشهدی | در آثارم دغدغه داستان گویی دارم

شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ جدیدترین اثرش «۲۱۳۲ نفر می‌بینند» نام دارد که تهیه کنندگی اش برعهده امیر اطهر سهیلی و امیرمسعود سهیلی، برادران کمیل، بوده است.

این فیلم چندی پیش در جشنواره سدیسیسورتو ایتالیا (sedicicorto international film festival) رونمایی شده و در بخش تجربی سی و نهمین دوره جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران هم با ۱۲ اثر دیگر به رقابت پرداخته است. این اثر کوتاه با دغدغه‌های محیط زیستی ساخته شده است. کمیل سهیلی که تجربه حضور در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی را در کارنامه دارد در گفتگو با شهرآرا درباره تأثیر جشنواره‌ها بر روند کاری فیلم سازان و همچنین اثر جدیدش «۲۱۳۲ نفر می‌بینند» توضیحاتی ارائه کرده که در ادامه پیش روی شماست.

استفاده از تصاویر دوربین مداربسته

سهیلی «۲۱۳۲ نفر می‌بینند» را اثری تجربی و شخصی می‌داند و درباره آن توضیح می‌دهد: ما طبیعت و جغرافیای بی نظیری داریم، اما قدرش را نمی‌دانیم و با راه اندازی جنگ و کشتن آدم ها، وضعیت و شرایط نامناسبی را برای جهان رقم می‌زنیم.

«۲۱۳۲ نفر می‌بینند» هم به بهانه شروع جنگ اوکراین و براساس فیلم دوربین‌های مداربسته‌ای که در کی یف قرار دارند و به صورت زنده شرایط روز این کشور را نشان می‌دهند ساخته شده است.
او ادامه می‌دهد: من به صورت مداوم دوربین‌ها را چک و فیلم هایش را عقب و جلو می‌کردم تا اینکه از دل آن فیلم‌ها و باتوجه به علاقه خودم به طبیعت و ساعت‌های زیادی که در طبیعت زندگی کردم، به ایده‌ای رسیدم. براساس این ایده از تصاویری که در گذشته از طبیعت گرفته بودم استفاده کردم؛ همچنین کپی رایت تصاویر دیگری را هم گرفتم و شروع به تولید «۲۱۳۲ نفر می‌بینند» کردم. در ادامه هم یک بازیگر آمریکایی نریشن و گفتار متن کار را انجام داد.

سهیلی درباره چگونگی استفاده از تصاویر دوربین مداربسته بیان می‌کند: با شروع جنگ، تصاویر تعدادی از دوربین‌های شهری در یوتیوب در دسترس عموم قرار گرفت تا همه بتوانند اتفاقات را ببینند. من هم از تصاویر یکی از این دوربین‌ها استفاده کردم و بعد از ساعت‌ها بررسی به ایده ساخت فیلم رسیدم.

نمایی از فیلم «۲۱۳۲ نفر می‌بینند»

استفاده از خیام به عنوان یک نماد ایرانی

این فیلم ساز درباره زمان ساخت اثرش می‌گوید: ایده و ساخت فیلم به طور کامل در چند هفته اول جنگ اوکراین شکل گرفت و انجام شد. باوجودآنکه مدت زمان زیادی از ساخت «۲۱۳۲ نفر می‌بینند» می‌گذرد، رونمایی از آن به تازگی و در جشنواره ایتالیا رخ داده است.
او با بیان اینکه فیلم جدیدش اشاره‌ای هم به خیام دارد، یادآور می‌شود: من درگذشته از نیشابور فیلم برداری کرده بودم و از همان راش‌های قدیمی برای فیلم «۲۱۳۲ نفر می‌بینند» استفاده کردم.

سهیلی ادامه می‌دهد: در واقع فیلم با نشان دادن قله هنر‌های مختلف شروع می‌شود؛ مثلا برتولت برشت، نمایشنامه نویس و کارگردان، برای اوج هنر تئاتر، داوینچی برای اوج هنر نقاشی و خیام برای نشان دادم اوج شعر. در ادامه هم به اوج هنر آفرینش که طلوع است پرداخته می‌شود.
این فیلم ساز خاطرنشان می‌کند: فیلم کاملا به زبان انگلیسی است و ربط مستقیمی به ایران ندارد، ولی من خیام را به عنوان یک نماد ایرانی به کار اضافه کردم.
او در پاسخ به علت انتخاب نام «۲۱۳۲ نفر می‌بینند» برای فیلمش نیز می‌گوید: علت انتخاب نام فیلم فقط بعد دیدنش مشخص می‌شود و اگر الان بخواهم درباره آن توضیح دهم آخر داستان لو می‌رود.

نوآوری در روایت داستان

سهیلی که فیلمش در سی و نهمین دوره جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران هم به نمایش درآمد، درباره این رویداد بیان می‌کند: جشنواره فیلم کوتاه تهران فرصت خوبی در اختیار فیلم سازان قرار می‌دهد تا به تماشای آثار هم بنشینند، اما این رویداد باید تکلیفش را با سانسور مشخص کند و محافظه کار نباشد تا بتواند به فیلم ساز کمک بیشتری کند.
به گفته او الان که جشنواره فیلم کوتاه تهران مورد تأیید اسکار قرار گرفته است، مسئولان باید سعه صدر بیشتری داشته باشند و اجازه ورود و اکران فیلم‌های مختلف را بدهند.

سهیلی با اشاره به اینکه فیلمش در گروه آثار تجربی قرار گرفته است می‌گوید: من دغدغه داستان گویی دارم، بنابراین شیوه‌های مختلف را امتحان می‌کنم. در این فیلم هم می‌خواستم ببینم آیا می‌شود با استفاده از دوربین‌های مداربسته داستانی را روایت کرد؟ «۲۱۳۲ نفر می‌بینند» تجربه من از روایت یک داستان محیط زیستی-جنگی براساس دوربین‌های مداربسته است که مشابه آن را هنوز ندیده ام.
او ادامه می‌دهد: برای من فیلم تجربی به معنی نوعی نوآوری در روایت داستان است. مستند آخری هم که ساختم به نوعی تجربی محسوب می‌شود، چون ترکیب مستند و تئاتر است و نقالی هم دارد.

این فیلم ساز خاطرنشان می‌کند: من در آثارم دغدغه داستان گویی دارم، ولی فقط این موضوع را دنبال نمی‌کنم؛ برای مثال آخرین اثری که در چین ساختم با اینکه برای من تجربه جدیدی محسوب می‌شود، در دسته فیلم‌های تجربی قرار نمی‌گیرد و نوع روایتش کلاسیک است. یعنی فعالیتم محدود به فیلم‌های تجربی نیست، چون آن قدر هم خلاق نیستم که در هر فیلمی بخواهم فرم جدیدی را به کار بگیرم. اصولا این کار لازم هم نیست، مگر اینکه خود اثر ایجاب کند.

نمایی از فیلم «۲۱۳۲ نفر می‌بینند»

فیلم‌های کوتاه و مستند آثار گیشه‌ای نیستند

سهیلی درباره اهمیت حضور فیلم سازان در جشنواره‌ها توضیح می‌دهد: فیلم‌های کوتاه و مستند آثار گیشه‌ای نیستند و مخاطبان خاص دارند، ازاین رو یا باید برخط پخش شوند یا در جشنواره ها. در واقع فعالان حوزه فیلم کوتاه حق انتخاب زیادی ندارند.

این هنرمند که ساخت فیلم صرفا برای جشنواره را نه خوب می‌داند نه بد، یادآور می‌شود: اینکه یک فیلم ساز بتواند از جشنواره‌ای فاند بگیرد کار بسیار سختی است و معدود پروژه‌هایی هستند که رویداد‌های مختلف برای ساختشان سرمایه گذاری می‌کنند.
به گفته سهیلی اگر فیلم ساز ایده خوبی داشته باشد و بتواند آن را به جشنواره‌ای که پیچینگ قبول می‌کند بفرستد و نظر آن‌ها را برای سرمایه گذاری جلب کند، حرکت سخت، اما مثبتی است.

علاقه به فیلم سازی در مشهد

سهیلی درباره تفاوت‌های تولید فیلم در داخل و خارج از ایران می‌گوید: من در کشور‌های مختلفی کار کردم، اما هیچ جا ندیدم مانند ایران برای صدور مجوز فیلم ساز را اذیت کنند. در برخی کشور‌ها مانند نپال، کره جنوبی یا ترکیه که اصلا نیازی به مجوز نیست و فیلم ساز می‌تواند با دوربین حرفه‌ای در خیابان فیلم برداری کند.

او با اشاره به تصاویری که از مرز کره شمالی ثبت کرده است ادامه می‌دهد: هیچ کس آنجا از من نپرسید چه کسی هستم و چرا فیلم برداری می‌کنم. قطعا در این شرایط ذهن فیلم ساز آزادتر است و می‌تواند کارش را پیش ببرد.

این فیلم ساز درباره امکان فیلم سازی دوباره خود در مشهد بیان می‌کند: مهاجرت به خارج و حتی تهران دغدغه من نبوده است و هیچ وقت درگیرش نشده ام. من اگر موضوعی را انتخاب کنم، بسته به سوژه و شرایط تصمیم می‌گیرم آن را مثلا در مشهد جلوی دوربین ببرم یا در شهری دیگر.

ساخت پویانمایی با محوریت مشهد

او با اشاره به طرح جدیدی که در ارتباط با مشهد در دست دارد یادآور می‌شود: من طرحی تجربی برای ساخت اثری پویانمایی با محوریت مشهد نوشتم که همه داستانش بر روی دیوارنگاره‌های حرم امام رضا (ع) اتفاق می‌افتد. این طرح را برای چند نهاد فرستادم که همه آن‌ها طرح و ایده را پسندیدند، اما متأسفانه تا الان هیچ سرمایه گذاری پیدا نکرده ام.

سهیلی تأکید می‌کند: مشهد محیطی است که در آن بزرگ شده ام و تاحدی می‌شناسمش؛ پس قطعا دوست دارم در این شهر کار کنم.
این فیلم ساز درباره دیگر فعالیت‌های خود توضیح می‌دهد: من الان یک مستند بلند به نام «سرزمین دیوان» را آماده پخش دارم که حدود سه سال برای ساختش زمان گذاشته ام. علاوه بر این، فیلمی هم در چین جلوی دوربین بردم که در مرحله تدوین قرار دارد.